عوامل شکل گیری فرقه وهابیت مانند برخی از فرقه‌های دیگر، ریشه در مبانی و عملکرد رهبران و بنیانگذاران آن دارد. بر این اساس لازم است مبانی و عملکرد بنیانگذار این فرقه بررسی شود.

این فرقه منسوب به "محمد بن عبدالوهاب" از مردم "نجد" است که در سال 1115 ق در شهر عُیینه متولد شد که پدرش در آن شهر قاضی بود . وی از کودکی به مطالعه کتاب‌های تفسیر و عقاید و حدیث سخت علاقه داشت و فقه حنبلی را نزد پدر خود که از علمای حنبلی بود آموخت. محمد بن عبدالوهاب از آغاز جوانی، بسیاری از اعمال مذهبی مردم "نجد" را زشت می شمرد.

او در سفری که به زیارت خانه خدا رفته بود، بعد از انجام مناسک حج به "مدینه" رفت و در آن جا توسل مردم به پیامبر را که نزد قبر حضرت انجام می دادند، انکار کرد. سپس به "نجد" مراجعت نمود و از آن جا به بصره رفت و مدتی در آن شهر ماند و با بسیاری از اعمال مردم آن شهر نیز مخالفت نمود. مردم بصره وی را از شهر خود بیرون کردند. در این هنگام که 1139 هجری بود، پدرش عبدالوهاب از "عیینه" به "حریمله" انتقال یافت. وی با پدرش همراه شد و کتاب‌هایی را نزد پدر فرا گرفت و به انکار عقاید مردم "نجد" پرداخت. به این مناسبت میان او و پدرش نزاع و جدال در گرفت. هم چنین بین او و مردم "نجد" منازعات سختی رخ داد و این امر چند سال دوام یافت. تا این که پدرش "عبدالوهاب" در سال 1153 از دنیا رفت. وی پس از مرگ پدر علناً به اظهار عقاید خود پرداخت و قسمتی از اعمال مذهبی مردم را انکار نمود. جمعی از مردم حریمله از وی پیروی کردند و کار وی شهرت یافت. وی از شهر حریمله به شهر عینیه رفت. رئیس شهر عیینه در آن وقت عثمان بن حمد بود. عثمان عقاید شیخ را پذیرفت و او را گرامی داشت و قول داد که وی را یاری کند.

با سلام خدمت همه دوستان ، می خوام یک روایت براتون بگم که امام صادق (علیه السلام) اون رو نقل کرده اند ، سند این روایت فروع کافی ، جلد 5، حدیث 22 میباشد.

ابن عباس می دید که حضرت علی (علیه السلام) گاهی در وسط جنگ به آسمان نگاه میکند . جلو آمد و پرسید : چرا به آسمان نگاه می کنید؟ 

 مولانا امیرالمومنین(علیه السلام) به مالک اشتر می فرماید:

حضرت در حال خطبه خواندن بود و پیراهن خود را تکان می داد بعد از خطبه ، شخصی به حضرت عرض کرد: یا علی! چرا خطبه می خواندید پیراهن خود را تکان می دادید؟ حضرت فرمود: من همین پیراهن را دارم این را شسته بودم این نم داشت می خواستم با تکان دادن این نم خشک شود.

یک شخصی دزدی رفته بود ، دیده بود صاحب مال روی طلاهایش نوشته بود یاعلی! مواظب طلاهایم باش . دزد به همراهانش می گوید: کسی دست به این طلاها بزند من دستش را قطع می کنم همراهانش گفتند :برای این دزدی چقدر نقشه کشیدیم ، چقدر زحمت کشیدیم . دزد گفته بود: ما دزد مال مردم هستیم نه دزد اعتقاد مردم و در ادامه گفته بود: اگر ما این مال را بدزدیم صاحب مال از علی (علیه السلام) روی برمیگرداند و می گوید :من مال را بتو سپردم.